Η γενικευμένη πολεμική αναταραχή που προέκυψε μετά την αυστριακή επίθεση στη Σερβία (Αύγουστος 1914) ήταν μια ευκαιρία και για τις μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες να επιλύσουν δυναμικά τις διαφορές τους.
Στην Ελλάδα το ζήτημα της επιλογής στρατοπέδου οδήγησε σε θεσμική σύγκρουση, αφού η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Ελευθερίου Βενιζέλου προτιμούσε τη συμμαχία με την «εγκάρδια συνεννόηση» (Αντάντ) των Βρετανών, Γάλλων και Ρώσων, ενώ ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α’ τις «κεντρικές δυνάμεις» των Γερμανών και των Αυστριακών.
Η αποτυχία των δυνάμεων της Αντάντ να παραβιάσουν τα Δαρδανέλια (θέρος 1915) και η επικείμενη πλήρης κατάρρευση των Σέρβων έφερε την Αντάντ στη Θεσσαλονίκη. Η παραβίαση της ελληνική ουδετερότητας (Οκτώβριος 1915) με την ενθάρρυνση του Βενιζέλου, οδήγησε στην αποπομπή του από το Βασιλιά. Την άνοιξη του 1916 με την ανοχή της ελληνικής κυβέρνησης και κάτω από γερμανικές πιέσεις, ο βουλγάρικος στρατός κατέλαβε ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία.
Για την εξισορρόπηση της κατάστασης εκδηλώθηκε στην Θεσσαλονίκη το φιλοβενιζελικό κίνημα της Εθνικής Άμυνας και συγκροτήθηκε Προσωρινή Κυβέρνηση υπό τον Βενιζέλο. Ακολούθησε το φθινόπωρο η στράτευση τριών ελληνικών μεραρχιών. Μετά την κατάληψη της Νοτίου Ελλάδας από τις δυνάμεις της Αντάντ αποχώρησε ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος και ορκίστηκε η κυβέρνηση Βενιζέλου στα τέλη Ιουνίου 1917. Παρά το βαθύτατο πλέον διχασμό η επανένωση του Ελληνικού Κράτους και η ανασυγκρότηση του στρατού έδωσε νέα ορμή στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μακεδονία (Μάχη του Σκρα, Μάιος 1918). Οι επιχειρήσεις ολοκληρώθηκαν το Σεπτέμβριο του 1918 με τη συνθηκολόγηση της Βουλγαρίας. Η Συνθήκη Ειρήνης που υπογράφηκε στο Νεϊγύ το 1919 μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας επικύρωσε τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (1913) και τερμάτισε το βουλγαρικό επεκτατισμό. Με τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 η Δυτική και η Ανατολική Θράκη παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, η οποία, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή της στην εκστρατεία εναντίον των Σοβιετικών (άνοιξη 1919) ενέγραψε σημαντική υποθήκη για την κληρονομιά της Μικράς Ασίας. Όμως, η στρατιωτική κατάληψη της αποδείχθηκε ανώτερη των ελληνικών δυνάμεων. Ο Βενιζέλος κατόρθωσε μετά την απόβαση (Μάιος 1919) να διευρύνει τον ελληνικό τομέα, αλλά ο έλεγχος του οδήγησε σε κλιμάκωση των επιχειρήσεων.
Σ’ ένα εκτεταμένο μέτωπο, χωρίς εσωτερική συνοχή και με αμφιβόλου πίστης συμμάχους, ο ελληνικός στρατός διέγραψε μετέωρη πορεία. Η υποχώρηση του (Αύγουστος 1922) συμπαρέσυρε ολόκληρο τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας. Η καταστροφή που ακολούθησε και η απώλεια της Ανατολικής Θράκης δεν επέτρεψαν να εκτιμηθεί πόσο αποφασιστική για την παγίωση της ελληνικής κυριαρχίας στη Μακεδονία και τη Θράκη υπήρξε η συμμετοχή τα χώρας μας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έστω με σημαντικό κόστος στον Εθνικό Διχασμό.
